Melk, goed voor elk…..?
Introductie:
Het kan zijn dat jullie opgegroeid zijn met het idee dat voor een gezonde groei het noodzakelijk was om elke dag melk te drinken. Je ouders hebben je wellicht verteld dat je van melk drinken sterke botten krijgt. Er zit namelijk veel calcium (of kalk) in melk en dat is goed voor de opbouw van botten, die ook van kalk gemaakt zijn, gaat de redenering. Je ouders hadden natuurlijk gelijk toen je baby en peuter was, maar daarna is het verhaal toch wat complexer. Dankzij de biochemie (DNA onderzoek) weten we nu wat het werkelijke verhaal achter "melk goed voor elk" is. Om te beginnen is het goed om te realiseren dat het merendeel van de wereldbevolking niet in staat is om melk op hogere leeftijd te verdragen, met uitzondering van veehoudende stammen in noord-west Europa (wij in Nederland dus) en de Maasai in Afrika. Dit niet verdragen van melk heeft te maken met het niet in staat zijn om het melkbestanddeel lactose te verteren, doordat je geen enzym meer hebt dat dit voor je doet. In plaats daarvan doen bacteriën in de darm dit voor je met alle nare gevolgen van dien *. Gezien onze Nederlandse achtergrond is het daarom niet vreemd dat wij spreken van lactose intolerantie * * als iemand niet in staat is om melk te verdragen, en zelfs de belastingdienst accepteert de extra kosten gemaakt voor een lactosevrij dieet als aftrekpost. Toch gek als je bedenkt dat de lactose tolerante mensen een minderheid zijn in de wereld en dan dringt zich meteen de vraag op, als melk al de bron is voor het essentiële element calcium, hoe moet dat dan met de rest van de wereld? Tijd dus om de werkelijkheid onder ogen te zien en dankzij het speurwerk van de biochemici concluderen dat het beter is om te spreken van lactase persistentie dan van lactose intolerantie. Lactase is het enzym dat in staat is om lactose af te breken en blijkbaar heeft een deel van de wereld bevolking deze gave genetisch verkregen, waarbij onderzoek heeft aangetoond dat dit bij verschillende bevolkingsgroepen op verschillende wijze genetisch verkregen is.
Maar als melk dan niet de voornaamste bron voor calcium kan zijn, waar halen we dan onze calcium vandaan?
Het antwoord is GROENTE (en fruit) en in Nederland is boerenkool een goed voorbeeld van een groente die rijk is aan calcium. Buiten Nederland zijn er andere groentes die behoren tot het standaard voedsel en tegelijk een belangrijke bron van calcium vormen, zoals Okra in Afrika en bij de Afrikaanse diaspora en Pak Choi in Azië. Tijd dus om ons te verdiepen in hoe we écht aan onze sterke botten komen en ontdekken dat je ouders niet altijd ongelijk hadden (zoals bij het drinken van die glazen melk) en dat je die groentes toch écht wel moest opeten. In dit onderzoek gaan we kijken naar de calcium gehaltes van bepaalde groentes in verschillende culturen.
* eindelijk weet je nu wat de oorzaak is waarom je zoveel winden moet laten
* * NB lactose intolerantie is niet hetzelfde als melk allergie, zoek dat maar eens op
Extra achtergrond informatie:
http://www.sciencepalooza.nl/2012/04/melk-niet-goed-voor-elk/ (helaas een gebroken link, dit was een onderzoeker van het AMC aan het woord)
Alternatieve link: https://www.overvoedingengezondheid.nl/is-melk-een-probleem-door-lactose-intolerantie/
http://www.healthaliciousness.com/articles/high-calcium-vegetables.php
Onderzoeksdoel:
Bepaal met je groep de calciumgehaltes van de volgende groentes en bekijk hoe deze calciumbronnen zich verhouden tot de veronderstelde calciumopname via melk consumptie. Verdiep je daarbij in de context van de discussie zoals boven genoemd.
- Broccoli
- Boerenkool
- Okra
- Ruccola
- Pak Choi
- Knoflook
- Kijk tevens met behulp van AAS (kwalitatief) welke andere mineralen aanwezig zijn in deze groentes en presenteer deze relatief tov elkaar met calcium als ijkpunt.
voor het genereren van een goed overzicht van beschikbare data start hier:
http://www.healthaliciousness.com/nutritionfacts/nutrition-facts-compare.php
Gebruik de volgend technieken:
- AAS (kwalitatief voor scan meest voorkomende mineralen)
- AAS voor kwantitatieve bepaling Calcium
- ISE voor kwantitatieve bepaling Calcium
Een globale planning ziet er als volgt uit:
DAG 0/1: monstervoorbewerking (vermalen groente, koelen en vriesdrogen), info verzamelen over te verwachten concentraties, maken ijkreeks (één per groep), pilotbepaling ISE ahv ijkreeks
DAG 2: Destructie gevriesdroogd materiaal en bepalingen uitvoeren en uitwerken
DAG 3: uitwerken groepsresultaten en individueel verslag schrijven
Taakverdeling voorstel:
- per duo eigen monster voorbereiden, dwz groente vermalen, vriesdrogen en destrueren
- tijdens vriesdrogen achtergrond informatie verzamelen, destructie voorbereiden (opstelling bouwen)
- vervolgens taken verdelen voor maken ijkreeksen AAS en ISE, ontwerpen van ijkreeksen
- Taken verdelen voor de verschillende analyses
- overleggen met assistent en support over planning metingen
Speciale aandachtspunten:
Slechts kleine hoeveelheid groente vriesdrogen zodat snel begonnen kan worpen met de destructie.
Support assistentie:
Stephan: Alle aspecten en technieken
Ruud: vriesdrogen, destructie en AAS